بُعد پنهان در معماری اسلامی ایران

نویسندگان

جعفر طاهری

دانشکدة معماری، شهرسازی و هنر اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد هادی ندیمی

دانشکدة معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

در مقاله حاضر پرده از بُعدی پنهان در معماری اسلامی ایران برداشته می شود، که به نظر می رسد اصحاب معماری در آفرینش آثار خود در سر داشته اند. تاکنون بررسی نقش علوم ریاضی در معماری ایران معطوف به هندسه و دست کم نسبت های عددی یا ابعاد نمادین برخی اعداد بوده است. از سویی شماری از متون کهن به رویکردی تمثیلی در نسبت اعداد با حروف و اسماء الهی اشاره دارند، که تاکنون مورد اهتمام جدی دانشوران تاریخ معماری نبوده است. از این رو تلاش نگارندگان در مقاله حاضر با مطالعه تطبیقی اعداد و حروف از طریق حساب جُمَل، یافتن کلیدهایی برای رمزگشایی دوباره نقش علوم اعداد و هندسه در معماری ایران است. در این نوشتار ابعاد تمثیلی اعداد در شکل گیری معماری ایران، با ابتنای بر تفسیر و تأویل متون کهن حِکمی واکاوی می شود. بدین ترتیب پس از بازخوانی این متون و تبیین این رویکرد نزد پیشینیان، ابعاد پیوند اعداد و حروف در اسامی عناصر معماری تا لایه های پنهان اسماء در نظام پیمون تبیین و واکاوی خواهد شد. این بررسی نشان خواهد داد که اصحاب معماری با اخذ طریقت اهل فتوّت و تصوّف در رویکرد رمزی به ریاضیات، در پی پرده برداری از رمزهای عددی مرتبط با کالبد انسان، حروف، و اسماء الهی در صُور هندسی برآمدند. از این طریق زمینه پیوند اعداد با مفاهیم و اسماء در معماری اسلامی ایران فراهم می گردد؛ و معماری را همچون متنی قاب لخوانش و زمزمه ای از ذکر مُدام می کند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تبیین مولفه‌های خلاقیت در معماری معاصر ایران بعد از انقلاب اسلامی

امروزه مقوله آفرینشگری و خلاقیت از موضوعات اساسی در معماری است که بررسی شکلگیری و چگونگی بروز آن مورد توجه است. آفرینشگری و ابداع هم از ضرورتهای پویایی هر هنر و منجمله معماری است که مراتب بروز و مفهوم آن در فرایند شکلگیری و ماحصل آن اهیمت دارد. در این مقاله به موضوع آفرینشگری در معماری معاصر ایران بالاخص در دوران بعد انقلاب و زمینه های بروز آن پرداخته می شود. روش تحقیق، «توصیفی- تحلیلی» است که ...

متن کامل

ویژگی‌های آرمانی معماری انقلاب اسلامی ایران

هدف از این تحقیق ارائه مفاهیم و اصول بنیادین معماری انقلاب اسلامی از دیدگاه صاحب نظران و تئوری‌پردازان انقلاب است. روش تحقیق به صورت تحلیل محتوای کیفی است. اصول معماری انقلاب اسلامی با تحلیل شعارها، سخنان و آرمان‌های انقلابی مرتبط با هنر و معماری استخراج گردیده است. به نظر می‌رسد برای تداوم مسیر انقلاب اسلامی و تحقق آرمان‌های آن در زمینه معماری باید این اصول را به کار گرفت. تحقیق پیش رو به ویژگ...

متن کامل

ردپای قداست در معماری اسلامی ایران

در این تحقیق ردپای قداست در معماری اسلامی ایران بررسی شده است. به عبارتی، شناسایی عواملی که خاصیت فرازمانی و فرامکانی به این معماری داده شده است، اشاره به عالم معنا و رمز و راز معنایی دارد و قابل دریافت توسط همه انسانها در همه اعصار و فرهنگ ها بوده و آنها را تحت تأثیر قرار می دهد. ویزگی های معماری اسلامی ایران از این نظر عبارتند از هدفمندی ساختاری، داشتن داستان زندگی، استقرار متناسب یا شأن فضا،...

متن کامل

حکمت معماری اسلامی جستجو در ژرف ساخت های معنوی معماری اسلامی ایران

تعریف های گوناگونی به منظور تبیین معماری اسلامی ارایه شده اند که اغلب جنبه های مادی و ظاهری موضوع را مورد توجه قرار داده اند . پیشنهاد این مقاله رویکرد حکمی به معماری اسلامی است. بر اساس چنین نگرشی آنچه میان مخاطب و پدید آورنده ی اثر هنری. به عنوان واسطه قرار می گیرد رسانه ای از آموزه های معنوی و ملکات روح انگیز الهی است. معمار سالکی است که با رشد معنوی و کسب فضایل اخلاقی ابزار توسعه ی فیض الهی...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
صفه

جلد ۲۴، شماره ۶۵، صفحات ۰-۰

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023